ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ
Το χωριό είναι χτισμένο σε πλαγιά και στο κέντρο του υπάρχει πηγή (Καμάρι). Στα άκρα του χωριού υπάρχουν και δύο άλλες πηγές (ο Τσιπούρας, υπήρχε πύργος κοντά του, και το Αρχοντί, ονομαζόμενο έτσι από τον άρχοντα στον οποίο ανήκε και με μια σπηλιά από πάνω κατοικημένη τα προεπαναστατικά χρόνια). Η αρχική ονομασία του χωριού ήταν Πυργάκι (από την ύπαρξη πύργου και άλλων σπιτιών με πολεμότρυπες δίπλα στην κεντρική πηγή). Αργότερα ονομαζόταν Ρογκόζενα (λέξη σλαβική που σημαίνει μέλι-γάλα) και Άγιος Κωνσταντίνος το 1930 μετά την ανοικοδόμηση της ομώνυμης εκκλησίας πλησίον του χωριού. Το 1699 το χωριό ανήκε στο χωροδεσπότη και άρχοντα, κόμη του Μυστρά Σαράντο Κομνηνό-Λεώπουλο και αναφέρεται στην απογραφή των Ενετών του 1700.
Στην αρχαιότητα εντός των ορίων του χωριού υπήρχαν οι πόλεις της μυκηναϊκής περιόδου Κάρυστος (με το γνωστό από τη μυθολογία Καρύστιο οίνο) και η Αιγύς ενώ αργότερα πλησίον της αρχαίας Πελλάνας, το κεφαλόβρυσο και το Μάρμαρο. Κατά το Μεσαίωνα υπήρξαν οι οικισμοί Χλέβενα (με τις εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής, του Αϊ-Γιώργη, της Παναγίας Βουτούχου και χαλάσματα άλλων όπως του Αϊ-Γιάννη, του Αϊ-Αια, της Αγίας Ελένης – με πιθανό μοναστήρι στη Λέγενη – και των Αγίων Θεοδώρων στο Βουτούχο) και Μαντέικα (με το κάστρο της Μαντούς ή της Αλέξενας) όπου και υπάρχουν λιγοστά ερείπια μεσαιωνικής πόλης.
Στη σπηλιά στο Αρχοντί, η οποία κατά την παράδοση βγάζει στην Καλαμάτα, έχουν βρεθεί όπλα της Επανάστασης. Η παράδοση επίσης υποστηρίζει ότι εκεί έμεναν αρματολοί και κλέφτες όπως ο Νικηταράς άλλοι. Ο Νικηταράς αφηγούνταν: «Δέκα χρονών ήμουν και έσερνα άρματα με τον πατέρα μου. Εξενηχτού στις σπηλιές, εξημερωνόμαστε στα δάση σα θηρία. Επέφταμε, εις τους εχθρούς, οι Χριστιανοί μας ε παρηγορίαν. Με ημάς ήτον το μελούμενο του Ελληνικού ονόματος». Τελευταίος κάτοικος της σπηλιάς Αρχοντί ήταν ο Σταύρος Ρούμπος, ο οποίος εγκαταστάθηκε στα φουντέικα μετά την επανάσταση.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ
Το χωριό εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1700 στις απογραφές των Βενετών (Grimmani)
Απόσπασμα από το αρχείο εγγραφών των Βενετών
με την ονομασία Seg. Rongozena (Περιοχή: Ρογκόζενα). Η προέλευση του ονόματος πρέπει να προέρχεται από τη λέξη ο Ρόγκι (=δασώδης περιοχή που εκχερσώνεται για γεωργική εκμετάλλευση).
Πίνακας I. Οι διακυμάνσεις του πληθυσμού των χωριών του δήμου Πελλάνας από το 1700 μέχρι το 2001.
| «ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Οικισμός |
1700* | 1830 | 1896 | 1907 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 |
| ΑΓΙΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ (ΣΥΝΝΟΛΟ) | 14 | 259 | 361 | 429 | 449 | 348 | 219 | 209 | 255 | 172 | |
| Αγιος Κων/νος | 14 | 343 | 345 | 255 | 165 | 135 | 197 | 138 | |||
| Φουντέικα | 86 | 104 | 93 | 54 | 64 | 58 | 34 | ||||
| ΑΓΟΡΙΑΝΗ | 93 | 203 | 495 | 583 | 880 | 703 | 432 | 259 | |||
| ΑΛΕΥΡΟΥ | 178 | 392 | 395 | 432 | 392 | 234 | 143 | ||||
| ΒΟΡΔΟΝΙΑ | 108 | 604 | 951 | 876 | 831 | 881 | 543 | 375 | |||
| Επάνω Χώρα | 151 | ||||||||||
| Οραχός | 132 | ||||||||||
| Κάμπος | 42 | ||||||||||
| Λόπεσι | 37 | ||||||||||
| Παπαδιάνικα | 160 | ||||||||||
| ΓΕΩΡΓΙΤΣΙ | 701 | 960″ | 1888 | 1676 | 1718 | 1219 | 618 | 450 | |||
| ΚΑΣΤΟΡΙ | 2596 | 2313 | 1373 | 731 | |||||||
| Καστόρι | 309 | 904 | 1466 | 1445 | 1477 | 923 | |||||
| Καστρί | 217 | 261 | 257 | 145 | 261 | ||||||
| Νέα Λιβερά | 131 | ||||||||||
| Σερβέικα | 136 | 170 | 218 | ||||||||
| ΛΟΓΓΑΝΙΚΟΣ | 1375 | 1528 | 999 | 704 | |||||||
| Λογγανίκος | 102 | 258 | 992 | 1055 | 1190 | 771 | |||||
| Βεργαδέικα | 95 | 114 | 195 | 128 | |||||||
| Κυπαρίσσι | 143 | 100 | |||||||||
| Κοτίτσα | 281 | ||||||||||
| ΠΕΛΛΑΝΑ | |||||||||||
| Πελλάνα | 574 | 574 | 859 | 836 | 613 | 421 | |||||
| Παρδάλι | 13 | 152 | 135 | ||||||||
| ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ | 72 | 86 | 279 | 254 | 301 | 182 | 130 |
ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΘΗΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΕΓΓΕΓΡΑΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΠΟ 1935 ΕΩΣ 1986 ΟΠΟΤΕ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
| 1935-1936 | 62 |
| 1939-1940 | 74 |
| 1945-1946 | 74 |
| 1972-1973 | 19 |
| 1977-1978 | 16 |
| 1979-1980 | 9 |
| 1982-1983 | 8 |
| 1985-1986 | 3 |
ΥΠΗΡΕΤΗΣΑΝΤΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΙ ΑΠΟ 1916 ΕΩΣ 1986
ΠΗΓΗ: Γ. ΑΡΧΕΙΑ Ν. ΛΑΚΩΝΙΑΣ
ΕΡΕΥΝΑ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ
| 1916-1917 | Σ. ΣΠΗΛΙΩΤΗΣ |
| 1917-1920 | Γ. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ |
| 1923-1935 | ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ |
| 1935-1940 | ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΝΙΑΤΑΚΟΣ |
| 1940-1941 | ΝΙΚ. ΜΕΝΙΔΗΣ |
| 1941-1942 | Γ. ΣΠΑΝΤΙΔΟΣ |
| 1942-1944 | ΔΗΜ. ΤΟΥΡΝΑΣ |
| 1944-1969 | ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ |
| 1969-1970 | ΧΑΡ. ΥΦΑΝΤΙΔΗΣ |
| 1970-1972 | ΧΡ. ΝΤΑΛΑΣ |
| 1972-1975 | ΠΑΝ. ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗΣ |
| 1975-1981 | ΠΑΝ ΜΠΕΡΝΤΕΝΗΣ |
| 1981-1983 | Κ. ΚΟΡΟΜΒΟΤΗΣ |
| 1983-1984 | ΠΑΠΑΣΤΑΘΗ |
| 1984-1985 | ΑΘ. ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ |
| 1985-1986 | ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ |
Το όνομα «ΡΟΓΚΟΖΕΝΑ» διατηρήθηκε μέχρι το 1929. Στις 30 Νοεμβρίου 1929, το Κοινοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να το μετονομάσει σε ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ.
Η μετονομασία έγινε με τα εγκαίνια της ομώνυμης εκκλησίας που ανακαινίσθηκε στη θέση παλιότερου ναού που είχε καταστραφεί.
Η πορεία του Άγιου Κωνσταντίνου ήταν η κοινή πορεία των χωριών της Ελληνικής υπαίθρου. Άνοδος και πτώση. Από 14 κατοίκους που εμφανίζεται να έχει στην απογραφή του Βενετού Grimani, φτάνουν στους 429 το 1940 και σήμερα πάλι 14 .
Μετά τον πόλεμο και πριν τα μεταναστευτικά ρεύματα και η αστυφιλία αποδεκατίσουν τον πληθυσμό και με κινητήριο μοχλό την εκάστοτε ηγεσία (Πρόεδρο – Παπά – Δάσκαλο) έγιναν πάρα πολλά που οδήγησαν το χωριό στην ανάπτυξη και την πρόοδο.
Παρά την απομόνωσή του λόγω της γεωγραφικής του θέσης (δεν βρίσκεται στον κεντρικό οδικό άξονα των υπολοίπων χωριών του Δήμου), αναπτύχθηκε οικονομικά και πολιτιστικά. Η εργατικότητα των κατοίκων και η ομαδικότητα ήταν το βασικό χαρακτηριστικό της όλης προσπάθειας. Αυτό φάνηκε τόσο στην ανοικοδόμηση της Εκκλησίας που καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1958 όσο και στην διάνοιξη (με προσωπική εργασία των κατοίκων) του δρόμου που συνέδεσε οδικά τον Άγιο Κωνσταντίνο με τα άλλα χωριά και την Σπάρτη. Στην φωτογραφία φαίνεται ο αγιασμός του πρώτου λεωφορείου που έφτασε στο χωρίο το 1958 και έγινε δεκτό με «τιμές».
Ένα άλλο «μεγάλο έργο» ήταν η κατασκευή δικτύου ύδρευσης το 1960 (μία βρύση σε κάθε γειτονιά). Επειδή η κρατική χρηματοδότηση ήταν ανεπαρκής, έγινε το εξής: Ένας αξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας, καταγόμενος από το χωριό, είχε τραβήξει μία αεροφωτογραφία του χωριού (πολύ εντυπωσιακή για την εποχή εκείνη). Η Αεροφωτογραφία αυτή ανατυπώθηκε και στάλθηκε σε όλους τους μετανάστες με την σημείωση να στείλουν σαν αντίτιμο ό,τι ποσό θέλουν. Με τον τρόπο αυτό συγκεντρώθηκε ένα σεβαστό ποσό που βοήθησε στην ολοκλήρωση του έργου.
Μία άλλη πρωτοποριακή ενέργεια ήταν η δημιουργία του Συνεταιριστικού ελαιοτριβείου το έτος 1965. Το ελαιοτριβείο αυτό εξακολούθησε να λειτουργεί μέχρι τα τελευταία χρόνια και παρά τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού του, ξεπεράστηκε από την τεχνολογία.
Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ότι πολύ μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη του χωριού έπαιξαν και οι αδελφοί Δημήτριος και Σπύρος Σπαντίδος. Μετανάστες από τον πρώτο μεταναστευτικό κύμα (1910), βοήθησαν να γίνουν σημαντικά έργα όπως π.χ: το κεντρικό υδραγωγείο, το μνημείο πεσόντων (ηρώων), διανοίξεις δρόμων κ.λπ. Για τις προσφορές τους οι αδελφοί Σπαντίδου βραβεύτηκαν από το Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα.